خوش باشیم به آنچه نداریم و نمی خواستیم

{{” هوشیارترینان ما تمام دریا را در تور صیاد شنا کردند “}}

( شعری از کمال رفعت صفایی)

این شعر رفعت صفایی در کتاب گفتگوی حمید شوکت با محسن رضوانی با نام ” نگاهی از درون به جنبش چپ ایران” خیلی تحت تاثیرم قرار داد. سرنوشت همه آنهایی که به دنبال آسایش دیگران و مردم کشورشان بودند ، توسط آدم هایی فرادست آنها ، چنان مسیری پیدا کرد که اینک جز افسوس چییزی نمی توان گفت .

بسیاری از این انسان های آرمان خواه ، حالا که دستاوردی جز خطا ، شکست وبرآوردهای نادرست از شرایط ایران و در نهایت مرگ و دوری وغربت از وطن ، نصیب شان نشده ، هر چه فریاد می زنند اشتباه کردیم ، گویا کسی نمی شنود و باید تا همیشه تاریخ در باره حوادثی پاسخگو باشند که هرگز تصورش را نداشتند .

” ما به انچه می خواستیم دست نیافتیم . بگذار به آنچه داریم و آنچه نمی خواستیم خوش باشیم .” این جمله خلاصه وضعیت این ایرانی های آرمان خواه از هر گروه و مسلک است که اینک گاه از به یاد آوردن آنچه تجربه کرده اند هراس دارند .

محسن رضوانی در این گفتگوی پرکشش و جذاب خاطره تلخی را از زبان بردارش به یاد دارد . پس از آن همه سرگردانی و تبعید و زندگی مخفی در خارج از ایران و پس از انقلاب ، یک روز برادرش به او می گوید :” محسن ، اگر تاجر شده بودی وضع همه ما بهتر بود.”

خودتان را بگذارید جای کسی که برای نجات ایران از استبداد و دیکتاتوری و ایجاد جامعه آرمانی مورد نظرش، در چین ، الجزایر ، کوبا و البانی و عراق و کشورهای مختلف خاورمیانه مرتب در رفت و آمد است ، دوره نظامی فشرده می بیند ، شب و روز از ترس دستگیری در حال فرار است ، اما پس از همه این سال ها برادرش که بیش از همه باید او را درک کند ، به او می گوید اگر تاجر می شدی بهتر بود .

اگر بدانی که آنها از نظر تحصیلی در شرایط بسیار ایده آلی قرار داشته ، در بهترین دانشگاه های اروپایی و در بهترین رشته های موجود آن زمان تحصیل می کردند و زن و بچه را برای آسایش مردم شان رها کرده اند ، افسوس و ناراحتی ات بیشتر خواهد شد .

حمید شوکت ،به جزاین که در کتابش بخشی از تاریخ معاصر ایران را پیش روی خواننده می گذارد، بسیار حرفه ای گفت و گو کرده است . گفت و گویی عمیق ،چالشی و مسلط بر تمام حوادثی که مصاحبه شونده به انها می پردازد. گاه مصاحبه شونده از پاسخ گفتن طفره میرود ، اما با تسلط کامل او را به جواب دادن وا می دارد . هرگاه نیز که از مسیر مصاحبه خارج می شود با اشاره بازمی گرداند.

خواندن این کتاب را به تمامی علاقمندان به دانستن در باره تاریخ معاصر ایران بویژه روزنامه نگاران توصیه می کنم.